Stjórn Fjöreggs, félags um náttúruvernd og heilbrigt umhverfi í Mývatnssveit, mótmælir fullyrðingu Ragnheiðar Elínar Árnadóttur, iðnaðar- og viðskiptaráðherra, sem fram kom í hádegisfréttum ríkisútvarpsins þann 21. september síðastliðinn, um að allra leiða hafa verið leitað til þess að ná deiluaðilum saman að lausnum vegna lagningar háspennulína frá Kröflu að Bakka.

Stjórnvöld hafa ekkert samband haft við Fjöregg og má því kalla sáttaumleitanir ríkisstjórnarinnar sýndarviðræður þar sem vilji og skoðanir félagsins hafa verið virt að vettugi. Fjöregg er annar aðili að kæru vegna útgáfu framkvæmdaleyfis Skútustaðahrepps, ásamt Landvernd, vegna lagningar raflínu frá Kröflu að Þeistareykjum.

Stjórn Fjöreggs krefst þess að iðnaðarráðherra dragi þessi ummæli til baka þar sem þau eiga ekki við rök að styðjast.
Ennfremur harmar stjórn félagsins fyrirhugaða lagasetningu vegna málsins þar sem hún brýtur á rétti samtakanna til að fá skorið úr um lögmæti ákvarðana sveitarfélagsins í Bakkalínumálinu, og minnt er á að málið er nú þegar í lögformlegu ferli hjá úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindama ...

Úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála fjallar nú um lögmæti framkvæmda við háspennulínur frá Kröflu að Bakka. Landvernd og Fjöregg í Mývatnssveit kærðu framkvæmdaleyfi sveitarfélaga fyrir lagningu raflína til nefndarinnar. Hlutverk nefndarinnar er að úrskurða í kærumálum vegna ákvarðana stjórnvalda. Lögum samkvæmt á úrskurðarnefndin að vera sjálfstæð í störfum sínum.

Um mikil náttúruverndarverðmæti er að ræða á línuleiðinni, sem liggur um víðerni, svæði á náttúruminjaskrá og nútímahraun sem njóta sérstakrar verndar samkvæmt náttúruverndarlögum. Framkvæmdir voru stöðvaðar á hluta leiðarinnar í sumar vegna kæru samtakanna á meðan úrskurðarnefndin lýkur störfum.

Frumvarpið sem ríkisstjórn Íslands hefur nú lagt fyrir Alþingi myndi leyfa framkvæmdirnar og gera að engu kærur Landverndar og Fjöreggs. Þetta felur í sér grafalvarleg pólitísk afskipti framkvæmdavaldsins af störfum óháðrar úrskurðarnefndar. Spyrja má hvort stjórnvöld myndu grípa inn í störf dómstóla með sama hætti. Þessi gjörningur er aðför að réttarkerfinu, þrískiptingu valds og réttlátri málsmeðferð. Það er skýlaus réttur fólks að geta borið ákvarðanir stjórnvalda undir sjálfstæðan og óháðan aðila og fá úrskurð um lögmæti ákvarðana, í þessu tilviku úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Um er að ræða mannréttindi sem tryggð eru með Árósasamningnum og EES-samningnum þegar um umhverfisvernd er að tefla.

Hugmyndum Landverndar og Fjöreggs um náttúruvænni leiðir fyrir raflínur á svæðinu ...

Landsneti er skylt að veita Landvernd aðgang að samningi sínum við PCC um flutningslínur til  Bakka. Þetta var niðurstaða úrskurðarnefndar um upplýsingamál í fyrri mánuði. Samningurinn ber að mati Landverndar vott um að of skammur tími hafi í upphafi verið ætlaður til  að standa við skuldbindingar um flutning raforku til PCC. 

Umhverfisverndarsamtökin Landvernd hafa undanfarin misseri látið reyna á réttmæti aðferða Landsnets við raflínulagnir til Bakka við Húsavík. Hafa loftlínuframkvæmdir Landsnets um Þeistareykjahraun, Leirhnjúkshraun og hverasvæðið við Þeistareyki þegar verið stöðvaðar af úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála. Svæðin hafa mikið verndargildi og njóta sérstakrar verndar skv. náttúruverndarlögum. Landvernd vill láta skoða aðrar aðferðir við raflínulagnir sem hlífa þessum verndarsvæðum. 

 Í þessu augnamiði óskuðu samtökin einnig eftir að sjá efnisatriði samnings Landsnets við PCC frá mars 2015, meðal annars um tæknilega og kostnaðarlega þætti. Landsnet hafnaði því að afhenda umhverfisverndarsamtökunum ákveðna hluta samningsins. Þá neitun létu umhverfisverndarsamtökuin reyna á fyrir úrskurðarnefnd um upplýsingarmál í júní 2015, en úrskurður féll í liðnum mánuði. Í stutti máli var fallist á kröfur Landverndar. 

 Í samningnum kemur fram að fyrsti afhendingardagur orku á Bakka er 1. nóvember 2017, en skrifað var undir samning PCC og Landsnets í mars 2015. Landsnet hafði því 2,5 ár til ...

Landvernd hefur lagt til breytingar á frumvarpi innanríkisráðherra um gjafsóknarákvæði einkamálalaga. Málið er á dagskrá Alþingis í dag. Frumvarp ráðherra útilokar með öllu möguleika umhverfisverndarsamtaka til gjafsóknar fyrir dómi. Á sama tíma dregur innanríkisráðherra úr hömlu að svara ítrekuðum fyrirspurnum Umboðsmanns Alþingis vegna neitunar ráðuneytisins á veita Landvernd gjafsókn í dómsmáli sem samtökin reka fyrir Hæstarétti. Að mati Landverndar eru tafir ráðuneytisins í beinum tengslum við þær breytingar á gjafsóknarákvæðum sem nú eru til umræðu á Alþingi og bendir allt til að vilji ráðuneytisins standi til þess að lagasetningu ljúki áður en Umboðsmanni verði svarað. Meirihluti allsherjarnefndar hefur lagt til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt.

Í ítarlegum umsögnum Landverndar hafa samtökin rökstutt nauðsyn þess að halda inni heimild til að veita samtökum almennings gjafsókn þegar úrlausn mála hafa almenna þýðingu á sviði umhverfismála, líkt og var við lýði allt fram til ársins 2005. Sjónarmiðin voru kynnt innanríkisráðuneytinu í byrjun janúar á þessu ári og allsherjarnefnd Alþingis nú í haust. Með frumvarpi ráðherra er hinsvegar algerlega girt fyrir þessa gjafsóknarheimild. Að mati Landverndar mega lög ekki hafa slíkan fælingarmátt að aldrei reyni á umhverfisvernd fyrir dómi. Landvernd minnir á að í alþjóðasamningum sem Ísland er aðili að er samtökum almennings falið ...

Á fundi ríkisstjórnarinnar þ. 1. október 2010 var ákveðið að 16. september, fæðingardagur Ómars Ragnarssonar, yrði haldinn hátíðlegur sem „dagur íslenskrar náttúru“. Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra lagði fram tillögu þess efnis. Ákvörðun ríkisstjórnarinnar var viðurkenningu á framlagi Ómars til náttúruverndar og almenningsfræðslu um mikilvægi íslenskrar náttúru sem og allra þeirra sem lagt hafa sitt af mörkum til að efla fræðslu um íslenska nátttúru.

Dagur íslenskrar náttúru var síðan haldinn hátíðlegur í fyrsta skipti þ. 16. september 2011.

Mér finnst mikilvægt að fólk muni eftir því að dagur íslenskrar náttúru er ekki bara til að flagga fallegum myndum af höfuðdjásni okkar, náttúrunni sjálfri heldur er hann til að minna okkur á að við erum fyrst og fremst gæslumenn hennar og verðum að vernda hana fyrir ágangi pólitískra afla sem hirða aðeins um notin en skilja ekki að við erum aðeins hér í stuttan tíma og berum mikla ábyrgð á að skila náttúrunni óskaddaðri til næstu kynslóða.

Ríkisstjórnin sem nú situr við völd hefur ekki staðið sig vel í þessum efnum, því leyfi ég mér að halda fram og falleg orð á tillidögum bæta þar engu um. Fjárframlög til náttúruverndar væru til skammar hvaða lýðræðisríki sem er og pólitískar ákvarðanir sem hafa með ...

Landvernd undrast fréttir af mögulegum pólitískum afskiptum ríkisstjórnar Íslands af máli sem rekið er fyrir úrskurðarnefnd umhverfis- og auðlindamála vegna loftlína frá Kröflu að Bakka. Ríkisstjórn getur ekki haft áhrif á ákvarðanir óháðra úrskurðarnefnda eða dómstóla og Alþingi ekki breytt lögum afturvirkt, svo sem hugmyndir eru uppi um. Öll slík íhlutun væri einnig brot á alþjóðasamningum og rétti almennings til endurskoðunar ákvarðana um umhverfismál. 

Brot á alþjóðasamningum 

Sú hugmynd hefur verið viðruð af ríkisstjórninni að breyta náttúruverndarlögum afturvirkt til þess að verkefni sem komin voru af stað fyrir gildistöku laganna í nóvember 2015 verði ekki stöðvuð. Samþykki Alþingi sértæka eftiráaðgerð væri það fordæmalaust brot á skuldbindingum Íslands samkvæmt alþjóðasamningum, þ.m.t. EES-samningnum og Árósasamningnum. Með fullgildingu Íslands á Árósasamningnum fyrir fimm árum skuldbundu íslensk stjórnvöld sig til þess að tryggja að óháður úrskurðaraðili eða dómstóll endurskoði leyfi til framkvæmda. Sú endurskoðun er á valdsviði úrskurðarnefndar umhverfis- og auðlindamála, sem stefnir að því að úrskurða í málunum er varða línurnar til Bakka í næsta mánuði. 

Efnislega fjalla málin um lögmæti leyfisveitinga sveitarfélaga frá apríl og júní á þessu ári. Einungis þau lög er þá giltu verða lögð til grundvallar úrskurða í þeim málum, ekki seinni tíma löggjöf.  

Kröfum um náttúruvernd ...

Föstudaginn 9. september nk. verður sýning undir heitinu „Saman gegn sóun 2016“ haldin í Perlunni auk þess sem samnefnd ráðstefna verður haldin í Nauthóli.

Sýningin „Saman gegn sóun“ opnar föstudaginn 9. september kl. 14:00 og er opin til kl. 18:00. Á laugardeginum 10. september opnar sýningin kl. 12:00 og lýkur kl. 17:30. Aðgangur er ókeypis.

Umhverfisstofnun og FENÚR hafa veg og vanda að ráðstefnunnni og sýningunni en Náttúran.is tekur þátt í sýningunni og kynnir Húsið og Endurvinnslukortið.

Aðrir þátttakendur eru Umhverfisstofnun, Reykjavíkurborg,  SORPA bs., Endurvinnslan, Gámaþjónustan, Íslenska gámafélagið, Fura, Grænir skárar, Molta, Hópsnes, Lífdísill, Ver, Fríorka, Resource Iceland, ON, og Orkusalan.

Sjáumst í Kringlunni!

Aðalfundur Náttúruverndarsamtaka Íslands haldinn Reykjavíkur-Akademíunni 22. ágúst 2016, lýsir eftir loftslagsstefnu stjórnvalda.

Við undirbúning og eftirfylgd Parísarráðstefnunnar hafa íslensk stjórnvöld ekki kynnt skýr markmið um hversu mikið Ísland hyggst draga úr losun gróðurhúsalofttegunda (ghl) á tímabilinu 2021–2030. Einungis hefur komið fram að Ísland muni taka þátt í sameiginlegu markmið aðildarríkja ESB um samdrátt í losun ghl. um 40% fyrir árið 2030, miðað við 1990.

Nýjustu skýrslur umhverfisyfirvalda sýna að frá 1990 hefur losun gróðurhúsalofttegunda aukist verulega hér á landi. Losun vegna flutninga á vegum hefur aukist um 50%, losun frá samgöngum í heild hefur aukist um 39% og losun frá úrgangi hefur aukist um 35%.
Bílainnflutningur slær nú öll met, ekki síst innflutningur á stærri gerðum lúxusbíla sem menga mikið. Þessir bílar verða á götunum árið 2030 þegar skuldbindingartímabil Parísar-samkomulagsins lýkur. Engin stefna hefur verið mótuð til að hafa áhrif á þessa þróun.

Þrátt fyrir þann góða árangur sem náðist á Parísar-ráðstefnunni er vert að hafa í huga að markmið þess um samdrátt duga ekki til að halda hlýnun andrúmsloftsins undir 2°C að meðaltali líkt og samþykkt var á loftslagsráðstefnunni í Kaupmannahöfn árið 2009, hvað þá 1,5°C líkt og Parísar-samkomulagið kveður á um. Í besta falli ...